Blog

Enciklopedije

Enciklopedije

Enciklopedije predstavljaju knjige sa sveobuhvatim znanjem u formi prilagođenoj svakodnevnoj upotrebi. Tačnije, to su zbirke koje donose struktuirano predstavljene podatke i pojmove, obično sortirane abecednim redom.

Naziv potiče od grčke riječi “enkuklios paideia”, što znači “zaokruženo obrazovanje”. Upravo ovaj prijevod ukazuje na njihovu širinu i detaljno opisivanje, garantujući ispravnost svih objašnjenja.

Enciklopedije su prešle dug put od antičkog doba do savremenih formi

Iako u Staroj Grčkoj nije postojao zvanični pojam enciklopedije, Aristotelova sabrana djela mnogi istoričari smatraju njihovom pretečom.

Ipak, prvu klasifikaciju znanja izvršio je rimski pisac Plinije Stariji u 1. vijeku. Djelo pod nazivom ”Naturalis Historia” obuhvatilo je 37 poglavlja sa preko 20.000 pojmova iz istorije, arhitekture, medicine, geografije, geologije i drugih oblasti.

Enciklopedije 1 - Narodna Knjiga

U Srednjem vijeku počinje masovno interesovanje za enciklopedije. Tako da je gotovo svako podneblje imalo svoju karakterističnu. Među njima posebno se izdvaja “Knjiga etimologijâ”, Izidora Seviljskog. Ovaj seviljski biskup je u 20 knjiga obuhvatio znanja iz medicine, prava, crkve, jezika, poljoprivrede, vještine ratovanja…

U Vizantiji je u 10. vijeku nastala enciklopedija “Suda” koja je sadržala 30.000 zapisa, uključujući i crteže. Dok su muslimanske države donijele čuvenu medicinsku zbirku persijskog filozofa Avicene. Ova enciklopedija je vijekovima predstavljala osnovu u nauci.

Otkriće štamparije, tokom renesanse, dovelo je do razvoja enciklopedije, te su one postale važno obrazovno sredstvo srednje klase.

Izraz enciklopedija nastao je tek u 16. vijeku. Naime, humanisti su pogrešno izgovarali riječi iz Plinijevih tekstova. Tako da su u čitanju spojili enkuklios paideia u jednu riječ i time dobili poznati naziv.

Zlatno doba ovog literarnog formata je 18. vijek. Tada su nastale Chambersonova “Enciklopedija”, Zedlerov “Leksikon”, “Francuska enciklopedija” i, svima dobro poznata, “Encklopedija Britanika” koja spada u najprodavanije knjige svih vremena.

U 20. vijeku došlo je do širenja specijalizovanih enciklopedija, koje su obuhvatale pojedinačne oblasti. Dok je 21. vijek nametnuo pitanje: “štampane ili elektronske knjige”, pa su i enciklopedije dobile digitalnu formu.

Enciklopedije nisu isto što i rječnici

Rječnik je jezičko djelo koje se prevashodno fokusira na abecednom popisu riječi i njihovoj definiciji. Pri tome su infomacije ograničene, tako da se sinonimi često javljaju na više mjesta u rječniku.

Enciklopedije 2 - Narodna Knjiga

Za razliku od njih, enciklopedije nisu ograničene na jednostavne definicije. One pružaju opsežnije značenje određenog pojma, te se uz definiciju navode i sinonimne reijči, mape i ilustracije, kao i bibliografija i statistika. Odnosno, cjelokupno akumulirano znanje koje je relevantno.

Prema formi dijele se na opšte ili generelane i specijalizovane, dok po metodi klasifikacije postoje abecedne i hijerarhijske.

Literatura za sve uzraste

Baš kao što su poznati pisci godinama prikupljali najljepše basne za djecu, tako je njemački istoričar Johann Wagenseil 1695. godine objavio zbirku znanja namijenjenu mlađima. Dva vijeka kasnije nastale su najpozantije Laroussove dječije enciklopedije – “Mala dječja enciklopedija” i “Enciklopedija za djecu”. Dok je prvu modernu sastavio engleski pisac i novinar, Arthur Mee. Njegova “Dječija enciklopedija” objavljena je najpre u Velikoj Britaniji 1910. godine, a 2 godine kasnije dospjela je i na američki kontinent.

Ubrzo, Mee je stvorio prvu, potpuno slikovnu enciklopediju. U njoj su se našle hiljade malih ilustracija, od kojih je svaka bila propraćena sa samo nekoliko riječi.

Veliki izbor opštih, specijalizovanih, pa i dječijih enciklopedija prilagođenih uzrastu mališana možete pronaći u bogatoj ponudi Narodne knjige.